آیا نارنیا شیطان پرستی است

این سئوالی بود که ناشناسی به نام"فانتزی دوست"از هومن چهارده مدیر وبلاگ نارنیا پرسیده بود.فانتزی دوست د نظرات این پست پرسیده بود:

 توی مطالب قبلیت گفته بودی که فلانی گفته در فلان جا اصلان نماد خداست و تو این رو رد کردی بودی.ولی توی این پست دقیقأ برخلاف اینو گفتی.اگه اصلان نماد خداست و افراد برای ورود به بهشت و جهنم ساخته ی لوئیس از سمت راست و چپ رد میشند و یا اینکه در دنیا ما هم اصلان وجود داره و در نتیجه نماد حضرت مسیح و یا خداست و هزاران چیز دیگر که الان یادم نیست.قصد توهین به نارنیا یا وبلاگ رو ندارم و فقط می خواهم شک و تردیدم در باره این اثر هنری از بین بره.با این تدابیر من تقریبأ به اینکه نارنیا شیطان پرستیه ایمان اوردم.لطفأ کمکم کن تا تفکراتم در باره نارنیا خراب نشه

و هومن در جواب گفته بود:

اتفاقا برعکس، یه روز یه نفر اومد به وبلاگم (وبلاگ قبلیم) و گفت دلایلی وجود داره که ثابت میکنه نارنیا شیطان پرستیه. من براش از روی خود کتاب مثال آوردم که مثلا توی کتاب سوم، اصلان نماد خداست. ازش خواستم که اگه راست میگه، بگه از کجا به این نتیجه رسیده که نارنیا شیطان پرستیه.

من قبول دارم که اصلان نماد خداست (و نماد حضرت مسیح هم هست). بهت اطمینان میدم که نارنیا شیطان پرستی نیست. لطفا بهم بگو کجا این موضوع رو رد کردم. شاید وقتی که اون مطلب رو می نوشتم، حواسم نبوده و تمرکز نداشتم. این خیلی مهمه که بدونم، لطفا بگو کجا این موضوع رو رد کردم.

فانتزی دوست به این سئوال بسنده نکرده بود و دوباره پرسیده بود:

ولی همینم که اصلان نماد خدا باشه یه جور افکار ضد خدایی.مثلأ وقتی میاد می گه هری پاتر نماد خداست این چرت چون خدا آسیب نمیبینه ولی اینکه اصلان نماد خدا باشه بیشتر با عقل جور در میاد چون اصلان قدرت هایی هم داره و نارنیا رو بوجود اورده و به تعبیر دیگه نارنیا زمینیه که ما توش زندگی می کنیم ولی این افکار ضد اسلامی و ضد هر آیین یکتا پرست دیگه ایه 

کمکم کن لطفأ

و هومن اینگونه پاسخ داده بود:

نه دیگه، نکته همینجاست. توی نارنیا، اصلان "نماد" خداست، نه "خود خدا". قدم اول اینه که ما بدونیم نارنیا یه داستان تمثیلی هست. یعنی همه چیز توی نارنیا به صورت نمادین بیان شده. سی اس لوئیس برای اینکه مفاهیم پیچیده مذهبی و خداشناسی رو به بچه ها بفهمونه، مجبور شده از تمثیل استفاده کنه و مثال بزنه. اینا همه مثاله. اصلان و نارنیا و پادشاه و جادوگر، در ظاهر فقط یه قصه هست برای سرگرم کردن بچه ها. اما اگه ما روی مفهوم داستان دقت کنیم، خیلی زود می فهمیم که لوئیس داره مفاهیم معنوی رو به زبون بچه ها برامون بیان میکنه. اگه اصلان رو نماد خدا بگیریم و جادوگر رو نماد شیطان و بچه ها رو نماد خودمون بگیریم، همه چیز فرق میکنه. اگه از این زاویه نگاه کنیم، به این نتیجه می رسیم که جنگ نارنیا، جنگ انسان با نفس بد خودشه. مثلا همین مه سبز رنگ که این همه بهش گر میدن. اگه فرض کنیم این مه نماد شیطانه که انسان رو وسوسه میکنه، همه چیز فرق میکنه. اون مه لوسی رو وسوسه کرد که اون صفحه از کتاب رو پاره کنه تا زیباتر بشه. این وسوسه براى زیبایی بینهایت نیست؟ جای دیگه، ادموند سر قدرت با کاسپین دعوا کرد. یوستاس به خاطر حرص و طمعی که به طلا داشت، تبدیل به اژدها شد. این منطقی تر نیست که مه رو نماد نفس بد انسان بگیریم؟ نمیشه که اون مه رو فقط به خاطر سبز بودنش نماد اسلام بگیریم. خیلی چیزا سبزه(مثلا لجن!) پس آیا لجن هم به خاطر سبز بودنش، نماد اسلامه؟ نه.
کتاب نامه های اسکروتیپ هم یه داستان تمثیلی هست. دلیل نمیشه که چون شخصیت اول داستان، یه شیطانه، بگیم این کتاب شیطان پرستیه.
ما توی یه داستان تمثیلی، نباید بیش از حد خودمون رو درگیر اسمها و رنگها و این چیزها بکنیم. به قول مولانا، مشکل ما اینه که فقط صورت تمثیل رو چسبیدیم و معنای تمثیل رو کنار گذاشتیم. مثلا فرض کن توی کلاس، معلم ریاضی برای اینکه x و y رو به بچه ها بفهمونه، میگه فرض کنید این دو حرف، سیب و پرتقال هستن. به جای 2x می تونین بگین دو سیب. حالا یکی از بچه ها ممکنه بگه دوسیب که مال قلیون کشیدنه و همه بخندن. این بچه فقط به صورت و ظاهر تمثیل توجه کرده. اما بچه ای که داره درس رو گوش میکنه، متوجه هست که این فقط یه مثاله. ما هم باید به معنای تمثیل نارنیا توجه کنیم وگرنه حتی خود لوئیس هم می دونست که خدا، شیر نیست. یا حتی کسی ممکنه این جملات منو بخونه و فکر کنه که من قلیون میکشم! اما من مشکل تنفسی دارم و قلیون برام مثل سم می مونه. در هر حال من فقط مثال زدم. باید از ظاهر مثال، به عمق و مفهومش پی ببریم.
وقتی نارنیا رو می خونی به این فکر کن که اصلان، "مثلا" خداست نه اینکه لوئیس خواسته باشه بگه که خداى ما واقعا یه شیره! 
من کاملاً مطمئن هستم که نارنیا نه تنها شیطان پرستی نیست بلکه یه اثر عرفانی هم هست. شباهت های زیادی بین نارنیا و منطق الطیر عطار پیدا کردم که وقتی این ترم تموم شد و درس منطق الطیر رو گذروندم، این شباهت ها رو اینجا می نویسم. امیدوارم تونسته باشم منظورم رو برسونم.
می بینی که منم همش مثال زدم. گاهی آدم نمی تونه با کلمات منظورش رو برسونه. برای همین مثال میزنه. کاری که لوئیس در نارنیا و نامه های اسکروتیپ انجام داد. اگه بازم سوالی داشتی، خوشحال میشم کمکی کنم.

اگه یه بچه 5 ساله این پست رو بخونه، شاید چیز زیادی ازش متوجه نشه. اما نارنیا رو می فهمه. مطالب نارنیا و این پست، درواقع یکی هستن. فقط این پست به زبون بزرگترها نوشته شده و نارنیا به زبون بچه ها. اگه مخالفان نارنیا به این نتیجه برسن، حرفاشون رو پس می گیرن.

یه حکایت توی مثنوی هست که میگه یه روز یه فارس و یه عرب و یه رومی می خواستن میوه بخرن. فارسه گفت انگور بخریم. عربه گفت نه، عنب بخریم (عنب به فارسی یعنی انگور). رومی هم به زبون خودش گفت انگور. اینا دعواشون شد. یه پیرمردی که زبون هرسه اینا رو بلد بود، اومد گفت پولتون رو بدین من تا اون چیزی که میخواین رو براتون بگیرم. رفت براشون انگور خرید و هرسه هم راضی شدن. مشکل اون سه نفر این بود که زبون همدیگه رو نمی فهمیدن.

حکایت نارنیا هم همینه. نارنیا داره به زبون تمثیل و مثال، مفاهیم کلی معنوی رو بیان میکنه. اما مخالفان نارنیا متوجه نیستن. فرقی نمیکنه کتاب نارنیا رو بخونی یا بشینی پای منبر. هردو درنهایت یک هدف رو دنبال می کنن.

من همون موقع که تمام کتابهای نارنیا رو خوندم، به این نتیجه رسیدم که اگه کسی تمام کتابهای نارنیا رو بخونه، ایمانش قوی تر میشه. حالا که دارم درسهای عرفانی رو می گذروندم، هرروز چیزهای بیشتری از نارنیا می فهمم.

توضیحات هومن کامل بود و جای هیچ ابهامی برای افرادی که کمترین شکی به فانتزی دارند رو باقی نمی ذاشت.

با تشکر از هومن وفانتزی دوست